عدم تطابق گفتار با کردار سه دلیل می‏تواند داشته باشد:
1 - ضعف اعتقاد و ایمان.
2 - ضعف روحی روانی.
3 - خودفراموشی.
علامه طباطبایی می‏گوید: "این که انسان بگوید چیزی را که بدان عمل نمی‏کند، غیر آن است که عمل نکند به آن چه گفته است، چون قسم اول ناشی از ضعف اراده و سستی همت است (که البته خود یکی از رذایل اخلاقی و منافی با سعادت نفس انسانی است) و قسم دوم نفاق است".  منظور این است که گاه انسان سخنی می‏گوید که از اول تصمیم دارد انجام ندهد، که یک نوع نفاق است، اما گاه از اول تصمیم بر عمل دارد، ولی بعد پشیمان می‏شود، که دلیل ضعف اراده است.  قرآن مجید از این خطمشی انتقاد کرده و به شدت خودفراموشی را تقبیح نموده است و می‏فرماید: "آیا مردم را به خوبی دعوت می‏کنید، در حالی که خود را فراموش کرده‏اید، با این که تناسب آسمانی را می‏خوانید؟! آیا هیچ فکر نمی‏کنید؟".  قرآن مجید در آیه فوق این حرکت منافقانه را با عقل هماهنگ نمی‏داند، به این جهت نظر دارد که علم اگر نافع نباشد و به مرحله عمل نرسد، مانند جهل است. در آیه دیگر منشا خودفراموشی را خدافراموشی دانسته است: "و لا تکونوا کالّذین نسوا اللّه فانسیهم انفسهم؛ مانند کسانی نباشید که خود را فراموش کرده‏اند و خداوند کیفر خدا فراموشی آنان را خود فراموشی قرار داده است". گاهی انسان تمام توجه‏اش به محیط اطرافش است و کاملاً از خود غافل است، و این جز غفلت از خود و خودفراموشی و از خود بیگانگی نمی‏تواند باشد.